Avrupa Birliği ülkelerinde Kafkasya'dan gelen birkaç yüz bin göçmen yaşıyor. Bunların yüzlercesinin IŞİD için savaşmak amacıyla Ortadoğu'ya gittiği biliniyor. Bu kişilerin bazıları, IŞİD hiyerarşisinde en üst düzeye kadar yükseldi.

Amerikan Kongre Araştırma Dairesi, geçtiğimiz günlerde yayınladığı bir raporda, 1990'lı yıllardan bu yana Rusya'yla çatışma içinde olan çeçen militanların deneyimli ve savaşa hazır oldukları, bu nedenle köktendinci örgütler içinde çeçenler'e daha çok liderlik görevi düşebileceği belirtiliyor.

Avrupa Polis Teşkilatı Europol'a göre Suriye ve Irak'ta savaşmaya giden AB ülkeleri vatandaşlarının sayısı, 5 bin.

IŞİD'in Suriye ve Irak'ta gücünü yavaş yavaş yitirmeye başladığı şu dönemde savaşçıların Avrupa'ya geri dönüşü, güvenlikle ilgili en büyük sorunlardan biri. örgüt, Batı'da terör saldırıları düzenlemeye devam ediyor. Brüksel saldırıları, IŞİD'in AB vatandaşı olan ikinci ve üçüncü nesil göçmenleri kullanmayı tercih ettiğinin bir göstergesi. Bu durum, Avrupa'daki Kuzey Kafkasya göçmenleri için de geçerli. 2013'te Boston Maratonu sırasında düzenlenen saldırıysa, Amerika'nın da bu gibi saldırganların hedefinde olduğunu gösteriyor.

çeçenistan'dan Suriye'ye

”Avrupa'da İslamcı Terör” kitabının yazarı Norveç Savunma Araştırmaları uzmanı Petter Nesser, şu anda Avrupa'da yaşayan çeçenler ile diğer Kuzey Kafkas kökenlilerin Rusya'yla olan düşmanlığının IŞİD'e katılmalarını kolaylaştırdığını söylüyor.

Rusya'nın Kuzey Kafkasya'yı kolonileştirmesi, iki ayrı sürgün dalgasına yol açtı. Bunlardan ilki, 19‘uncu yüzyılda Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na sürdüğü Kafkaslılar'dı. Bunun sonucu olarak şu anda Ortadoğu'da birkaç milyon Kafkas kökenli yaşıyor.

İkinci dalgayı ise çeçenistan'da 1990-2000 arasında yaşanan savaşlar ve Kremlin'in baskıcı politikaları nedeniyle Batı Avrupa ve Amerika'ya kaçan Kafkaslılar oluşturuyor.

Washington'daki düşünce kuruluşu Jamestown Vakfı uzmanı Mairbek Vatçagaev'e göre son zamanlarda Avrupa'daki çeçen toplumunun nüfusu 200 bini geçti.

Avrupa Birliği ülkelerinde yaşayan ve Suriye ve Irak'taki cihatçı örgütlere katılan Kuzey Kafkas kökenlilerin sayısı tam olarak bilinmiyor. Ancak IŞİD'in Avrupa'da yaşayan çok sayıda çeçen'i bünyesine kattığı bir gerçek. Mairbek Vatçagaev'e göre IŞİD, El Nusra ya da diğer Esat karşıtı örgütlerde savaşan her bir komutanın emrinde en az 250 çeçen militan var.

Uzman, Suriye'de savaşmaya giden ilk Avrupalı çeçen'lerin Ortadoğu'da cihada katılma kararını kendilerinin verdiğini ve bu kişilerin iyi eğitimli olduğunu söylüyor.

Petter Nesser ise çeçenistan'daki savaşların sona ermesi nedeniyle çeçen savaşçıların Ortadoğu'ya yöneldiği görüşünde.

El Şişani örneği

Uzmanlar, Avrupalı çok sayıda militanın Suriye'deki Ceyş El Muhacirin Vel Ensar gibi çeçen cihatçı gruplara katıldığını söylüyor.

Ceyş El Muhacirin Vel Ensar'ın başında bir zamanlar Ebu ömer El Şişani olarak bilinen Tarkan Batiraşvili vardı. Gürcistan doğumlu çeçen El Şişani, Suriye'de savaşmaya gitmeden önce 2008'de Gürcistan-Rusya savaşında Gürcistan Ordusu'nda görev yapmıştı. El Şişani, IŞİD'in en üst düzey komutanlarından biri oldu.

Amerikan Savunma Bakanlığı'na göre El Şişani, Mart ayı başında Amerika'nın düzenlediği hava saldırısında öldü.

Ancak Vatçagaev, Ebu ömer El Şişani'nin öldüğüne inanmıyor.

Vatçagaev, ”Eş Şişani'nin kardeşi, Gürcistan'daki Pankisi köyünde yaşayan babalarıyla sürekli irtibat halinde. Eğer Tarkan'ın ölüm haberi babasına ulaşsaydı mutlaka duyulur, köyde yas ilan edilirdi. Böyle bir şey olmadı” diyor.

Uzmanlara göre doğrulandığı takdirde El Şişani'nin ölümü iktidar savaşını da beraberinde getirir. El Şişani'nin yerini doldurmak için IŞİD kadrolarından çeçen olmayan birinin seçilmesi durumunda çeçen savaşçılar, isyan edebilir.

Kuzey Kafkaslar'dan binlerce militan Suriye'de IŞİD saflarında savaşırken bazı etkin gruplar da, hem Esat Hükümeti hem de IŞİD'e karşı savaşıyor.

Bunlardan biri, Şam'daki Kafkas Emirliği. Farklı etnik grupları bünyesinde toplayan örgüt, 2007'de Rusya'da kuruldu, ancak 2012'de yine Rusya tarafından dağıtıldı.

Geri Dönenler Bocalıyor

Vatçagaev, Suriye'ye savaşmaya giden ilk grup Avrupalı çeçen'in Suriye'de öldüğünü, geri dönenlerin ise idealleri ve yüzleştikleri gerçekler arasında bocaladıklarını söylüyor. Suriye'den dönen çeçenler'in IŞİD'e karşı en etkili propagandayı yürüttüklerini belirten Vatçagaev, bu savaşçıların Suriye'de başlarına gelen olayların birbirlerine yakından bağlı çeçen toplumu arasında hemen duyulduğunu kaydediyor.

Petter Nesser ise Suriye'den ayrılan yabancı savaşçıların bu ülkede elde ettikleri beceriler yüzünden çok tehlikeli oldukları görüşünde.

Avrupa Birliği, Suriye'den ayrılan yabancı savaşçıların oluşturduğu tehdidi bertaraf etmek için bazı önlemler alıyor. Bu kişilerin yakından izlenmesi, önlemlerden biri. Bazı AB ülkeleri, Avrupa Parlamentosu'na sunulan Yolcu Kaydı Yasası'nı şimdiden uygulamaya koydu. Yasa uyarınca havayolu şirketleri, AB ülkelerine, yolcu bilgilerini veriyor. Hükümetler böylelikle havayoluyla seyahat edenleri takip altına alıyor.

Mairbek Vatçagaev, Avrupa'daki tüm çeçen kökenlilerin sürekli izlendiğini belirtiyor. Suriye'ye uzanan rota olarak görüldüğü için çeçen vatandaşlarının Türkiye'deki arkadaş ve akrabalarını görmeye gitmeye bile korktuğunu belirten uzman, Suriye ve Irak'tan Avrupa'ya dönen çeçen militanların hepsinin göz altına alındığını ya da tutuklandığını vurguluyor.