Krasnodar Valisi Veniamin Kondratiev ve Adigey Cumhuriyeti’nin Başı Murat Kumpilov’un, Krasnodar ve Adigey’in, Krasnodar çevresinde “ekonomik gerekçeli” ortak bir aglomerasyon (kümelenme/bölge) oluşturmaya karar vermesinden sonra, Adigey halk temsilcileri geçmişteki “iki bölgenin birleştirilmesi projesini” hatırlayarak alarma geçti. Plana göre, Krasnodar Bölgesi ve Adigey “Krasnodar Aglemerasyonu” adıyla ortak bir ekonomik bölge oluşturacak. Proje, iki bölge lideri Veniamin Kondratiev ve Murat Kumpilov tarafından kabul edilip imzalanmış vaziyette. Aglomerasyon yapısı, Krasnodar ve Adigeyi çevreleyen Takhtamukay ve Teuchezh yerleşim alanları ile Adygeysk şehri ve Krasnoarmeysky, Seversky ve Krasnodar bölgesinin Dinskaya ilçesini kapsıyor. Bu bölgeler hakkında Krasnodar Bölgesi’nde tek bir karar merkezi oluşturulacak. Kavkaz.realiy web sitesinde yer alan habere göre bazı Çerkes aktivistler ve Adigey sakinleri, projeyi Karasnodar Bölgesi ile Adıgey Cumhuriyeti’nin birleştirilmesi fikrinin hortlatılması olarak değerlendiriyor. Bilindiği gibi Çerkes aktivistler 2006’da Adigey’in büyük komşusu tarafından “yutulmasını” engellemiş, sonrasında da “Adıgey Halkının Olağanüstü Kongresi”ni toplamışlardı. Ağırlıklı olarak Rusça konuşan Krasnodar bölgesinin nüfusu, Adigey nüfusunun yaklaşık 12 katı. Adigey’de etnik Adigeler ise nüfusun sadece dörtte birini oluşturuyor. Çerkes nüfusun savunmasız bir azınlık konumunda olması nedeniyle, cumhuriyetin statüsünü kaybetmesi ve Krasnodar Eyaletinin bir parçası haline gelmesi durumunda, mevcut halin daha da ağırlaşmasından korkuluyor. Kavkaz.realiy’e değerlendirmelerde bulunan Maykop’da yaşayan ve toplum tarafından bilinen bir şahsiyet olan Adige Xase eski başkanı Adam Bogus, Adigey’in cumhuriyet statüsünün tasfiye edilmesi korkularının kesinlikle yersiz olmadığına inanıyor. Adam Bogus konuyu, “Yetkililer, Adigey’deki bütün kalkınma süreçlerini kısıtlamaya yönelik tedbirler alırken, kelimenin en geniş anlamıyla kültürel gelişme yapay olarak kısıtlanırken, sivil toplum kuruluşlarının oluşumu ve gelişmesi, soydaşların ülkelerine geri dönmesi ve daha bir çok talep bastırılırken, bölgenin ekonomik kalkınması gündeme getiriliyor” sözleriyle değerlendiriyor. Bogus, bütün hükümetlerin, hükümet yanlısı kamu örgütlerinin ve tüm diğer samimiyetsiz güçlerin, metodik olarak ve kapsamlı bir şekilde cumhuriyetin kalkınmasını engelleyici tutum içinde olduklarını belirterek, “Bu süreçlerin ardından, sürekli ve bilinçli olarak, bölgeleri büyütme, Adigey’in sübvansiyonu gibi konular ortaya atılıyor. Adıgey’in Krasnodar Bölgesi ile birleşmesi fikri gündemden hiç çıkarılmamış gibi görünüyor” dedi. Adam Bogus’a göre, Adigey’i Krasnodar Bölgesi ile birleştirmek için geçmişte denenen ve başarılı olmayan bir girişimden sonra, yetkililer sorunu daha iyi düşünüp, daha komplike hazırlanıp, bu sefer “işi bitirmeye” karar verdiler. Diğer Adige aktivist Neguch Shamsudin “Kavkaz.realy”ye verdiği röportajda, yerleşim bölgesi olarak bir “imparatorluğun parçası” olduklarının cumhuriyetin bir gerçeği olduğunu belirterek, “Neticede kendi devletimize sahip değiliz” diyerek sorunun özüne vurgu yapıyor. Boris Tash ise, siyaseti olmayan bir ekonomik program olmayacağını belirterek, “Adıgey coğrafi olarak Krasnodar Bölgesi’nin içinde. Biz birleşmeye karşıyız; gerekçesi ister ekonomik olsun, isterse de siyasi. Bu plan Çerkesler tarafından yakından takip ediliyor” diyor. Habahu Abrek ise, Krasnodar’da Çerkes köyünün yerlisi bir avukat. Rus Anayasasına göre, ülkede ekonomik alanın birliği zaten sağlanmış durumda ve Adigey Cumhuriyeti de bu ekonomik bölgenin bir parçası. Habahu Abrek “Bu konuyu konuşmaya bile gerek yok” diyor ve ekliyor: “Bu birleşme neticesinde ekonomik ve demografik emilim olacak. Doğal olarak ardından da siyasi emilimin geleceğine inanıyoruz.” Tlyustenkhabl ve Kozet arasındaki yeni köprünün inşası ile tarımsal arazilerin de konut inşasına açılacağını söyleyen avukat Abrek, “Birileri buraları satın alacak ve yatırımcılar gelecek. Teknoloji ve yeni evler ile Adigeyin yüzbinlerce yeni sakini olacak. Bu da bizi demografik emilime götürecek. Bundan sonra da siyasi süreç gelecek ve yapılacak bir referandumla cumhuriyetin statüsünü oylayarak bu işi bitirecekler” diye bağlıyor sözlerini. Aglomerasyona konu olan Takhtamukay ve Teuchezh bölgeleri Adigey’de Adigelerin en yoğun olduğu yerleşim yerleri. Teuchezh bölgesinde 2010 nüfus sayımına göre Adigelerin oranı % 65.82, Takhtamukay’da % 33.21, yakındaki Adygeysk kasabasında ise % 79.04. Adigelerin, Adigey Cumhuriyeti’nin başkenti Maykop’da % 18.19, Cumhuriyet genelinde ise payı % 25.8 oranında olduğunu dikkate alırsak bu bölgelerin Adıgey nüfusunu oluşturmadaki önemi ortaya çıkar. “Ekonomik bölge” oluşturma bahanesiyle Krasnodar’la bağımlı bir ilişkiye sokulacak bu yerleşim birimlerinin, daha sonra farklı bir statüye sokularak Adigey’den koparılması halinde yaşanacak nüfus parçalanması ise hem bu bölgeler için, hem de Adigey Cumhuriyeti için ciddi bir demografik zafiyet oluşturacak. *** Bilindiği gibi yapılan bir takım “zemin hazırlayıcı” ön çalışmalar sonrasında Adigey Cumhuriyeti’nin Başı Murat Kumpilov ile Krasnodar Bölge Valisi Veniamin Kondratyev 21 Nisan 2017 tarihinde Krasnodar’da bir araya gelerek, iki bölge arasında işbirliğini güçlendirme görüşmelerinde bulunmuşlardı. İki bölgenin başkanları, ortaklaşa uygulanacak önemli alanları ve özel projeleri de belirleyerek, ticaret ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi konusunda mutabık kalmış; Adigey ve Krasnodar bölgesinin ticaret-ekonomik, bilimsel-teknik, sosyo-kültürel işbirliği konusunda bir anlaşma imzalamışlardı. Krasnodar Aglomerasyonu bu görüşmede ortaya çıkmıştı.